Sankcja kredytu darmowego to uprawnienie do zamiany kredytu w całkowicie darmowy, które wynika z zapisów ustawy o kredycie konsumenckim. Siłą rzeczy, sankcją, popularnie zwaną skd, objęte są jedynie umowy o kredyt konsumencki, opisane w przywołanej ustawie. Nie wszystkie umowy, które mogą wydawać się umowami o kredyt konsumencki, takimi umowami w rzeczywistości są. Spójrzmy więc najpierw na definicję legalną umowy o kredyt konsumencki, która została zapisana w art. 3 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim:

Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi.

W tym wpisie dowiecie się, jakie umowy podlegają pod sankcję kredytu darmowego i czy warto podjąć się analizy zawartej z bankiem, lub innym kredytodawcą umowy.

Jakie umowy nie są  umowami o kredyt konsumencki?

Zanim przejdziemy do omówienia cech umowy o kredyt konsumencki, należy sprawdzić, jakie umowy takimi umowami nie są. I tak, ustawy o kredycie konsumenckim nie stosuje się do umów darmowych,  czyli takich umów kredytowych, które nie rodzą obowiązku zapłaty oprocentowania, czy też innych kosztów, które są związane z udzieleniem lub spłatą kredytu konsumenckiego. Umową o kredyt konsumencki nie będzie również umowa leasingu, w przypadku, gdy taka umowa nie przewiduje obowiązku zakupu przedmiotu leasingu przez kredytodawcę – konsumenta. Cały katalog umów, które nie są umowami o kredyt konsumencki, opisany jest w art. 4 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. W opisywanym artykule znajdzie się również informacja, do jakich umów należy stosować określone przepisy ustawy.

Jakie są cechy kredytu konsumenckiego?

Z definicji umowy o kredyt konsumencki wynika kilka cech takiej umowy:

• Umowa o kredyt nie może przekroczyć 255 000 zł
• Umowa o kredyt może być zawarta w innej, jak polska, walucie
• Umowa o kredyt udzielona jest przez przedsiębiorcę – w zakresie jego działalności, lub przedsiębiorca składa przyrzeczenie udzielenia takiego kredytu konsumentowi.
• Oczywiście taka umowa musi być zawarta po 18 grudnia 2011 roku, czyli w dacie obowiązywania ustawy o kredycie konsumenckim z 2011 roku

Limit udzielonego kredytu

Główną cechą umowy o kredyt konsumencki jest limit kwoty udzielonego kredytu. Kredytem konsumenckim będzie umowa, która opiewa na kwotę równą, lub mniejszą, niż 255 000 zł. W założeniu, konsument, który zawiera umowę o kredyt na kwotę wyższą, niż 255 000 zł, powinien bardziej rozważne podchodzić do kwestii podpisania umowy, dlatego też takiemu kredytobiorcy nie potrzeba ochrony opisanej w ustawie o kredycie konsumenckim. To oczywiście tylko założenia, bo w rzeczywiście nierozważny konsument, który posiada odpowiednią zdolność kredytową, może podpisać umowę opiewającą na kwotę wyższą, niż przywołane w ustawie 255 000 zł (na przykład 260 000 zł), a jego sytuacja nie będzie odbiegać od sytuacji konsumenta znajdującego się pod ochroną ustawy. Kredytodawcy mogą również sztucznie zawyżać kwotę kredytu, aby nie podlegać obowiązkom opisanym w ustawie o kredycie konsumenckim.

Waluta udzielonego kredytu

Drugą cechą kredytu jest waluta udzielonego kredytu. Kredytem konsumenckim będzie zarówno umowa zawarta w złotówkach, jak w innej walucie, na przykład w euro. Wysokość kredytu przelicza się w takim przypadku przy zastosowaniu średniego kursu euro, ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu kwartału, który poprzedzał dzień zawarcia umowy kredytowej.

 

Strony umowy o kredyt konsumencki

Ostatnią z głównych cech kredytu konsumenckiego jest określenie stron kontraktu umownego. Kredytodawcą musi być zawsze przedsiębiorca, natomiast kredytobiorcą jest osoba uważana za konsumenta. Zgodnie z 22¹  k.c. (taką też definicję przyjmuje ustawa o kredycie konsumenckim w art. 5 ust. 1): „za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.”. Kredytem konsumenckim nie będzie więc kredyt, w których jako dwie strony działają przedsiębiorcy.

 

Jakie umowy podlegają pod sankcję kredytu darmowego?

Art. 3 ust. 2 ustawy o kredycie konsumencki wskazuje na katalog umów, które mogą być uznane za kredyt konsumencki, a tym samym podlegać sankcji kredytu darmowego.

Kredytem konsumenckim jest pożyczka. Przez pożyczkę rozumiemy przeniesienie na własność określonej kwoty pieniędzy, zgodnie z definicją pożyczki z kodeksu cywilnego (art. 720 § 1). Umową o kredyt konsumencki jest również kredyt bankowy w rozumieniu ustawy Prawo bankowe (art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe). Przez kredyt bankowy rozumie się taką umowę, na podstawie której bank oddaje kredytodawcy do dyspozycji określoną sumę pieniędzy, a kredytodawca zobowiązuje się do zwrotu kwoty powiększonej o odsetki oraz ewentualną prowizję.  Na pierwszy rzut oka obie umowy wyglądają podobnie, ale to co je różni, to cel. Pożyczkę można bowiem spożytkować na jakikolwiek cel, natomiast kredyt bankowy udzielany jest w konkretnym celu opisanym umową. Pożyczka może być darmowa – natomiast kredyt bankowy zawsze jest odpłatny. Co oczywiste, kredyt bankowy może udzielić jedynie bank oraz SKOK, gdyż jest to czynność bankowa.

Kolejną umową o kredyt konsumencki jest umowa o kredyt odnawialny, która zawsze powiązana jest z umową o prowadzenie rachunku bankowego. Umowa o kredyt odnawialny podobna jest do „debetu na koncie”, niemniej obie te konstrukcje różnią się od siebie. Debet to ujemne saldo na koncie, które trzeba spłacić. Natomiast kredyt odnawialny powiększa dostępne saldo o kwotę przyznanego limitu. W ustawie o kredycie konsumenckim nie znajdziemy definicji kredytu odnawialnego.  Wiele orzeczeń sądowych jednak definiowało to pojęcie, na przykład Sąd Apelacyjny w Białymstoku:

„Mianem kredytu odnawialnego należy określać umowę, na podstawie której kredytobiorcy udostępniany jest określony limit kredytowy, do wysokości którego może on dokonywać wypłat, zaś każda spłata kredytu powoduje, że kredytobiorca ponownie ma możliwość wypłaty kredytu w wysokości równej dokonanym spłatom, której może zażądać w okresie udostępnienia kredytu. Umowa taka może być ukształtowana zarówno, jako umowa zawierana na czas określony, jak również, jako umowa zawierana na czas nieokreślony. O odnawialności kredytu stanowi powtarzalność świadczeń stron wynikająca z umowy, nie zaś okres, na który została zawarta por. B. Wyżykowski, Kredyt odnawialny na tle ustawy o kredycie konsumenckim – wybrane zagadnienia, MOP 2019, nr 23).” (Wyrok SA w Białymstoku z 6.03.2020 r., I ACa 805/19, LEX nr 3033411)

Różnice pomiędzy debetem a kredytem odnawialnym

Debet na rachunku bankowym to narzędzie finansowe dostępne dla właściciela konta oszczędnościowo-rozliczeniowego. Aby korzystać z kredytu odnawialnego, konieczne jest wcześniejsze zawarcie stosownej umowy z bankiem. Debet jest zwykle ograniczony do niewielkiej kwoty, często nie przekraczającej 1 tys. zł. W przeciwieństwie do tego, kredyt odnawialny oferuje możliwość uzyskania znacznie wyższej kwoty finansowania, sięgającą nawet do 150 tys. zł. Jeśli chodzi o czas spłaty, debet z konta musi być uregulowany w ciągu 30 dni, podczas gdy kredyt odnawialny daje możliwość rozłożenia zobowiązania na okres do roku. Co więcej, debet zazwyczaj jest udzielany bez dodatkowych opłat, natomiast za kredyt odnawialny bank może naliczyć dodatkową prowizję.

Pożyczka, umowa o kredyt bankowy oraz kredyt odnawialny, to typowe przykłady umów o kredyt konsumencki, do których zazwyczaj można stosować sankcję kredytu darmowego. Ustawa określa jeszcze inne typy umów o kredyt konsumencki, które mogą być objęte działaniem art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Ustawa wymienia jeszcze dwa rodzaje umów:

• umowa o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia (taką umową będzie na przykład zawarte pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą porozumienie, w którym strony kontraktu przesuwają termin płatności wynikający z pierwotnej umowy)
• umowa o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia (chodzi tu o sytuację, w której konsument otrzymuje od kredytodawcy zobowiązanie, że ten udzieli kredytu osobie trzeciej, a na podstawie zawartej umowy to konsument będzie zobowiązany do zwrotu kredytodawcy świadczenia, na przykład pożyczki, lub kredytu bankowego).

Przykłady umów, które podlegają pod sankcję kredytu darmowego

Poniżej znajdziesz kilka przykładów umów o kredyt konsumencki wraz ze wskazaniem, czy dana umowa podlega pod działanie sankcji kredytu darmowego. Oczywiście ustalenie, że umowa podlega pod reżim art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim nie stanowi z automatu, że taką umowę możesz oprotestować i żądać zamiany kredytu w darmowy. Należy bowiem dokonać dokładnej analizy treści zawartej umowy i sprawdzić, czy kredytobiorca naruszył jeden z obowiązków informacyjnych opisanych na przykład w art. 30 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim.

Czy moja umowa podlega pod sankcję kredytu darmowego?

Skorzystaj z poniższego formularza i sprawdź, czy Twoja umowa podlega pod działanie sankcji kredytu darmowego. Skorzystanie z mechanizmu opisanego w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim pozwoli zaoszczędzić wszystkie koszty, które zostały już zapłacone w związku z zawartą umową, a nadto takie koszty, które należałoby uiścić w przyszłości.

Nie zapomnij zarejestrować się na forum sankcji kredytu darmowego, gdzie możesz zapytać ekspertów nie tylko o kwestie związane z sankcją kredytu darmowego, ale także o nurtujące Cię sprawy dotyczące szeroko pojętej ochrony konsumenta na rynku usług finansowych.